Բնական թվեր

Հաշվելիս առաջացած 1,2,3,4,5,6,7,8,9,10,11,12… թվերը կոչվում են բնական թվեր:

Օրինակ՝

1 նարինջ

2 նարինջ

3 նարինջ

Կոտորակային թվեր

Օրինակ ՝     

3/8 պիցցա

 1 ամբ․ 2/9 մանդարին

Ամբողջ թվեր

Բնական թվերի հակադիր թվերը կոչվում են բացասական ամբողջ թվեր:

Ամբողջ դրական և բացասական թվերն ու 0-ն կոչվում են ամբողջ թվեր:

Բացասական կոտորակներ

Դրական կոտորակների հակադիր թվերը կոչվում են բացասական կոտորակներ:

Եթե վերևի ջերմաչափներից երրորդը ցույց է տալիս, օրինակ՝ 3 ամբ 1/2 աստիճան ցուրտ, ապա առաջանում է բացասական կոտորակային թիվ՝ −3 ամբ 1/2 -ը:

Եթե ձեռնարկությունը ունեցել է 25 ամբ․ 4/5 մլն դրամ վնաս, ապա դա կարելի է գրել որպես բացասական եկամուտ՝ −25 ամբ․ 4/5

Օրինակ՝

−3/4,−1 ամբ․ 5/8 թվերը բացասական կոտորակային թվեր են:

Ռացիոնալ թվեր

Վերևում բերված բոլոր թվերը միասին կոչվում են ռացիոնալ թվեր:

Դրական և բացասական ամբողջ և կոտորակային թվերն ու 0-ն կոչվում են ռացիոնալ թվեր:

Օրինակ՝

15, −7, 0, 2/5, 17/6, 5 ամբ․ 2/9, −3/4, −1 ամբ․ 5/8, −3/2 թվերը ռացիոնալ թվեր են:

Առաջադրանքներ․

1)Ռացիոնալ թվերի վերաբերյալ բերված պնդումներից ո՞րն է ճիշտ:

• Կոտորակային թվերը ռացիոնալ թվեր են:
• Բոլոր ռացիոնալ թվերը դրական են:
• Խառը թվերը ռացիոնալ չեն:

2)36/16, 15, 9/15 թվերը (ընտրիր պնդման ճիշտ շարունակությունը).

• ռացիոնալ են:
• կոտորակային են:
• բնական են:
• բացասական են:
• ամբողջ են:
• դրական են:

3)Ճիշտ է արդյո՞ք հետևյալ պնդումը:

0, −3, 5, −36 թվերը ռացիոնալ թվեր են:

• ճիշտ է
• սխալ է

4)Գրե՛ք հետևյալ կոտորակներին հակադիր կոտորակները․

-7/9, 14/15, -8/3, 11/19, 5/6, -25/32, -7/20

 

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)․

1)Ինչպիսի՞ թիվ է 14 ամբ․ 1/2-ը: Նշիր բոլոր ճիշտ պատասխանները:

• ամբողջ թիվ է
• խառը թիվ է
• ռացիոնալ թիվ չէ
• ամբողջ թիվ չէ

2)Գրե՛ք տրված թվին հակադիր թիվը․

ա)-6ամբ7/10

6ամբ7/10

բ)+2ամբ3/8

-2ամբ3/8

գ)+95/99

-95/99

դ)-45ամբ2/3

+45ամբ2/3

ե)0

0

զ)-4/5

+4/5

է)+8ամբ9/11

-8ամբ9/11

ը)-5ամբ13/27

+5ամբ13/27

3)Տրված են -8, +4/3, -3/2, -11, +13, -9ամբ13/20, -5ամբ837/1000, +1, 0, -14, +2, -25ամբ3/7, +8ամբ3/4, -7ամբ23/250 թվերը։ Դրանցից առանձնացրե՛ք՝

ա)բացասական թվերը

-8,-11,-14,

բ)դրական կոտորակային թվերը

+4/3

գ)բացասական կոտորակային թվերը

-3/2

դ)բնական թվերը

+13,+1,+2

ե)ամբողջ թվերը

-9ամբ13/20, -5ամբ837/1000, -25ամբ3/7, +8ամբ3/4, -7ամբ23/250

զ)դրական թվերը

+13,+1,+2

Առօրյա կյանքում տարբեր մարմինների ջերմային վիճակը բնութագրելու համար մենք օգտվում ենք տաք, սառը հասկացություններից: Մեր զգայարանների օգնությամբ մենք կարողանում ենք տաք մարմինը տարբերել սառը մարմնից, սակայն տաքացվածության աստիճանն այս դեպքում հստակ չի որոշվում:
Ջերմաստիճանը մարմինների տաքացվածության աստիճանը քանակապես բնութագրող ֆիզիկական մեծություն է:
Մարմնի ջերմաստիճանը չափում են ջերմաչափով: Կենցաղում լայն տարածում ունեն սնդիկով կամ սպիրտով աշխատող ջերմաչափները:
Դրանց աշխատանքի հիմքում ընկած է տաքացնելիս հեղուկի ընդարձակման երևույթը: Հեղուկային ջերմաչափը կազմված է հեղուկի պահեստարանից, բարակ խողովակից և սանդղակից:
Ջերմաչափները լինում են հեղուկային, մետաղական, էլեկտրական և այլն:
Ջերմաստիճանը որոշելու համար օգտվում են ջերմաստիճանային տարբեր սանդղակներից՝ Ցելսիուսի և Ֆարենհայտի սանդղակներից:
Ցելսիուսի սանդղակով 0°C ջերմաստիճանը համապատասխանում է հալվող սառցի ջերմաստիճանին, իսկ 100°C-ը՝ նորմալ մթնոլորտային ճնշման դեպքում ջրի եռման ջերմաստիճանին:
Բացի Ցելսիուսի և Ֆարենհայտի սանդղակներից կիրառվում են նաև Կելվինի և Ռեոմյուրի սանդղակները:Միջավայրի ջերմաստիճանը չափելու համար ջերմաչափը տեղադրում են այդ միջավայրում և սպասում այնքան, մինչև ջերմաչափի ցուցմունքը դադարի փոխվել: Այդ դեպքում, ջերմաչափը և միջավայրը միմյանց հետ ջերմային հավասարակշռության մեջ կլինեն և ջերմաչափի ցուցմունքը միջավայրի ջերմաստիճանը կլինի։ Հետևաբար.
Ջերմաստիճանը մարմնի ջերմային հավասարակշիռ վիճակը բնութագրող ֆիզիկական մեծություն է:
Օրինակ
Մարդու մարմնի ջերմաստիճանը չափում են բժշկական ջերմաչափով: Ի տարբերություն սովորական ջերմաչափի` բժշկական ջերմաչափի խողովակի ստորին մասը նեղացված է, ինչի հետևանքով չափումից հետո ավելի ցածր ջերմաստիճան ունեցող միջավայր տեղափոխելիս ջերմաչափի ցուցմունքը չի փոխվում: Սնդիկի սյունը սկզբնական վիճակին վերադարձնելու համար անհրաժեշտ է ջերմաչափը թափահարել: Հայտնի է, որ ցանկացած ջերմաստիճանում նյութը կազմված է միատեսակ մոլեկուլներից, որոնք կատարում են անկանոն շարժում: Ջերմաստիճանը բարձրացնելիս մոլեկուլներն սկսում են ավելի արագ շարժվել, դրանց միջին կինետիկ էներգիան մեծանում է: Այսպիսով.
Ջերմաստիճանը մարմինը կազմող մոլեկուլների անկանոն շարժման կինետիկ էներգիայի չափն է:
Մարմինների ջերմաստիճանը կարող է փոփոխվել լայն սահմաններում: Բնության մեջ հանդիպող ամենացածր ջերմաստիճանը –273°C-ն է. այդ ջերմաստիճանում նյութը կազմող մոլեկուլները դադարում են շարժվելուց:

1. Հեղուկ ազոտի ջերմաստիճանը –200°C է:
2. Արեգակի մակերևույթին ջերմաստիճանը +6000°C է:
3. Տաքարյուն կենդանիներից ամենաբարձր ջերմաստիճանն ունեն թռչունները՝ 40–41°C:
4. Մարդու բնականոն ջերմաստիճանը մոտ 36,6°C է, իսկ 42°C -ի դեպքում նա կարող է կորցնել գիտակցությունը: Տաք վառարանի մասին ասում են,որ այն ունի բարձր ջերմաստիճան,իսկ սառույցի կտորի մասին` որ այն ունի ցածր ջերմաստիճան։Եթե տաքն ու սառը մարմինները հպվում են,ապա որոշ ժամանակ անց նրանց ջերմաստիճանները հավասարվում են։Այս դեպքում ասում են ,որ նրանք միմյանց հետ ջերմային հավասարակշռության վիճակում են։

Դասարանական աշխատանք.

Պատասխանել հարցերին

1. Ի՞նչ է բնութագրում ջերմաստիճանը։

մարմինների ջերմային վիճակը բնութագրելու համար մենք օգտվում ենք տաք, սառը հասկացություններից:

1. Ե՞րբ են մարմինները ջերմային հավասարակշռության վիճակում։

տաք սառը գոլ

1. Ջերմաչափների ի՞նչ տեսակներ գիտեք։

հեղուկային, մետաղական, էլեկտրական և այլն:

1. Ի՞նչպես պետք է օգտվել բժշկական ջերմաչափից։

Պահել սինդիկով դեպի նեքև և թափտալ։

1)Կատարե՛ք գումարում․

ա)(+7) + (-3) =4

բ)(-10) + (+7) =-3

գ)(-10) + (+2) =-8

դ)(-23) + (-6) =-29

ե)(-15) + (-10) =-25

զ)(-22) + (-31) =-53

է)(-38) + (+9) =-29

2)Ի՞նչ թիվ պետք է գրել աստղանիշի փոխարեն, որպեսզի ստացվի հավասարություն.

ա)-9 + 6 = -3

բ)-5 + -3 = -8

գ)-9 + -4 = -13

դ)-22 + 6 = -16

ե)-12 + 2 = -10

զ)-19 + 23 = 4

2)Գտե՛ք արտահայտության արժեքը.

ա) (26 – 13) – 23=-10

բ) (–42 – 12) – 30=-84

գ) (–54 + 23) – 15=-46

դ) (24 – 54) + 23=-7

ե) (–30 – 21) + 56=5

զ) (87 – 42) – 60=-15

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)․

1)Հաշվե՛լ.

ա) 6 – 8=-2

բ) –34 – 46=-80

գ) 13 – 8=5

դ) 17 – 26=-9

ե) –17 – 8=-9

զ) 9 – 2=7

է) –18 – 7=-11

2) Ի՞նչ թիվ պետք է գրել աստղանիշի փոխարեն, որպեսզի հավասարություն ստացվի.

ա) 7 – 13 = –5

բ) 0 – (+5) = 5

գ) 2 + (-22) = –20

դ) -24 + 17 = –7

ե) –15 + 11= –4

3)Գտե՛ք գումարը․

ա)(-13) + (-6) + 6 + 3 + (-7)=-17

բ)10 + 12 + (-20) + (-32) + (-2)=-32

 

• Ի՞նչ ձեռքբերումներ, հաջողություններ ունեցար այս ուսումնական շրջանում;

Այս ուսումնական շրջանում ձեռքբերեցի լիքը նոր գիտելիքներ և ծանոթացա ուրիշ նոր դասատուների և ընկերների հետ, որոնք եկել էին տարբեր դպրոցներից։

• Ի՞նչ ճամփորդությունների ես մասնակցել։ Ճամփորդությունների, հաշվետվությունների հղումները կցի՛ր;
• Ես այս տարի  գնացել եմ Սանահինն, Հաղպատ, Դիլիջան, պարզ լիճ, Հաղարծին, Հալիձոր, Սիսիան, Թաթև, լոռի։

 

• Ո՞րն է եղել քո ընտրությունը։ Ընտրության բաժինը կցի՛ր այդ հատվածում

Իմ ընտրության բաժինը եղել է ռոբոտաշինությունը։

 

• Ի՛նչ մարզաձև է եղել իրենց ընտրածը:

Ֆուտբոլ

 

• Կրթահամալիրային օրացույցով որոշված ի՛նչ միջոցառման, ցուցահանդեսի, համերգի, մրցաշարի եՍ մասնակցել և ինչպես (մասնակից, հանդիսատես և այլն)

Կրթահամալիրային օրացույցով որոշված ես մասնակցել եմ մեդիաուրբաթին, որպես մմասնակից։

 

Աշխատիր նույն հղմամբ առաձին բաժիններով՝ ենթավերնագրերով, տեղադրելով համապատասխան հղումները:

Օրինակ՝

• Իմ ձեռքբերումները և հաջողությունները
• Իմ ճամփորդությունները
• Իմ ընտրությունը
• Իմ մարզաձևը
• Իմ նախագծերը
• Իմ ձախողումների և դժվարությունների մասին
• Կապատմեմ նաև….